آموزش نظم به کودکان از جمله مواردی است که والدین بایستی در تربیت کودک خود از سنین کم بدان توجه داشته باشند. اینکه برای آموزش نظم به کودکان بایستی از چه روشی استفاده گردد، و از چه سنی به کودک آموزش داده شود، گاه برای والدین تبدیل به یک چالش می شود که نیازمند کسب آگاهی است. چراکه ممکن است به دلیل رفتار نامناسب والدین تاثیر عکس و مخربی بر روی کودک داشته باشد و باعث ایجاد مشکلات رفتاری در کودک شود. در ادامه این مطلب سعی کرده ایم، اطلاعاتی پیرامون آموزش نظم به کودکان ارائه کنیم.

منبع: آموزش نظم به کودکان

آموزش نظم به کودکان و اهمیت والدین

رفتاری که والدین با یک کودک دارند، دارای تاثیر مستقیمی بر روی تربیت کودک می باشد. برخی والدین بسیار سخت گیر می باشند و قوانین سختی را برای کودک در نظر می‌گیرند که در صورتی که کودک به این قوانین عمل نکند، مجازات می شود. این دسته از والدین کودک منظمی نخواهند داشت، چراکه کودکان به دلیل سختگیری فراوان، در مقابل گوش دادن و رعایت نظم مقاومت خواهند کرد.

برخی والدین نیز آسان گیر هستند و ایجاد محدودیت و وضع قوانین را برای کودک یک آسیب می بینند. این دسته از والدین نیز کودک منظمی نخواهند داشت، چراکه کودک اصلا از والدین خود نیاموخته است که بایستی مسئولیت کارهای خود را بر عهده بگیرد و نظم داشته باشد. این کودکان در بزرگسالی نیز با مشکلاتی مواجه خواهند بود و معمولا مسئولیت کارهای خود را بر عهده نمی گیرند.

والدینی نیز می باشند که میانه دو حالت بالا هستند، یعنی با یک رفتار آگاه و کنترل شده، متناسب با سن کودک خود، برای او برخی قوانین را در نظر می گیرند. این دسته از والدین ضمن آموزش برخی موارد به فرزند خود، برای آن ها الگوی مناسبی نیز هستند و سعی دارند به صورت منطقی و جدی، تربیت فرزند خود را انجام دهند.

آموزش نظم به کودکان در چه سنی باید انجام شود؟

لازم است بدانید که آموزش نظم به کودکان می تواند از همان زمانی که کودک نوپا است، انجام شود. اما بایستی که در این مسیر متناسب با سن کودک با او رفتار شود. در ادامه به آموزش نظم به کودکان در سنین مختلف اشاره کرده ایم.

آموزش نظم به کودکان زیر سه سال

برای کودکان زیر سه سال، هدف نهادینه سازی نظم می باشد، چراکه کودکان در این سنین با مفهومی از قوانین آشنایی ندارند و فقط هدف از آموزش نظم در این سنین به آن ها، جلوگیری از آسیب می باشد. می توانید برای آموزش نظم به کودکان زیر سه سال از راهکارهای زیر استفاده کنید:

• وقتی کودک در حال پخش کردن وسایل خود می باشد، فقط کافی است او را از خطراتی که ممکن است وجود داشته باشید، دور کنید تا کم کم مفهوم خطرناک بودن و نظم را بیاموزد.
• اگر می خواهید جدی تر با او برخورد کنید، از کلمه نه استفاده کنید، اما نه به اندازه ای که کارایی این کلمه از بین برود.
• زمانی که کودک نا آرام و بی قرار است و وسایل خود را پرت می کند، فقط سعی کنید او را آرام کنید و پس از آرام شدن می توانید او را به اتاقش ببرید تا تمامی آنچه را که بهم ریخته است، مرتب کند.
• می توانید پس از یک سالگی کم کم کودک خود را متوجه کنید، اگر کاری کرده است بایستی مسئولیت آن را بر عهده بگیرد. مثلا اگر زمانی که در حال غذا خوردن است، آن را بر روی زمین می ریزد، بایستی که به جای دعوا کردن او، از بخواهید که آن را جمع کند.
• وقتی کودک کارهای مثبتی انجام می دهد، حتما تشویقش کنید و کم تر او را دعوا کنید.

آموزش نظم به کودکان بالای سه سال

کودکان بالای سه سال، ابتدا از طریق والدین و سپس معلمان خود در مدرسه نظم را یاد می‌گیرند. می توانید برای آموزش نظم به کودکان بالای سه سال از روش های زیر استفاده کنید.

داشتن ارتباط عاطفی قوی تر با کودک

برای اینکه کودک شما بتواند مطابق قوانینی که شما وضع می کنید، رفتار کند، بایستی که ارتباط عاطفی خوبی با او داشته باشید. بنابراین سعی نکنید با خشونت و پرخاشگری با او صحبت کنید و همواره با مهربانی وظایفش را به او بگویید.

به او پاداش بدهید

می توانید برای اینکه کودک‌تان را ترغیب به رعایت قوانین و نظم بکنید، به او پاداش بدهید و او را تشویق کنید. به طور کلی پاداشی که به کودک خود می توانید بدهید، شامل موارد زیر است:

• پاداش غیرمادی : می توانید وقتی کودک‌تان رفتار مثبتی را انجام می دهد، او را با یک نگاه مثبت، لبخند زدن و یا در آغوش گرفتن، نوازش کردن و یا پاداش کلامی، تحسین کردن و … تشویق کنید.
•  پاداش مادی : وقتی کودک‌تان مطابق قوانینی که برای او وضع کرده اید، عمل می کند، برای او جایزه هایی که او دوست دارد را تهیه کنید. این پاداش و جایزه می تواند آبنبات، شکلات، پاستیل، اسباب بازی و … باشد.
• پاداش موقعیتی : پاداش موقعیتی یعنی وقتی کودک‌تان کار مثبتی را برای شما انجام می دهد، می توانید او را به جایی که دوست دارد مثل پارک، خانه بازی، گردش خانوادگی و … ببرید.

توجه

وقتی قرار است به کودک خود پاداش بدهید، حتما دلیل پاداش دادن را به او بگویید، تا او متوجه شود که به خاطر کار خوبی که انجام داده است، این پاداش را به او می دهید.

برای کودک خود مشخص کنید که چرا به او پاداش می دهید، حتی اگر از پاداش موقعیتی و مادی نیز استفاده کرده اید، همواره کودک خود تحسین کلامی کنید. می‌توانید برای اینکه انجام کارهای خوب جزو وظایف او شود، لیستی را در نظر بگیرید و وقتی کارهای مثبت زیادی انجام داد، جایزه و پاداشی را به او بدهید، اما توجه داشته باشید که هدف باج دادن به کودک نیست.

روش های معکوس آموزش نظم به کودکان

به طور کلی کودکان بسیار حساس و آسیب پذیر هستند و در شیوه آموزش و تربیت آن ها بایستی که بسیار دقت شود. در ادامه سعی کرده ایم روش معکوس آموزش نظم به کودکان را در مراحل مختلف برایتان ارائه کنیم.

شناسایی رفتار هدف

اگر کودک شما رفتار منفی و نامناسبی را انجام داده است، بایستی آن را شناسایی کنید. سعی کنید تعداد محدودی باشد که بتوانید برای اصلاح آن ها کارآمد تر رفتار کنید.کودک اود را از کار بدی که انجام داده است مطلع کنید.

قانون گذاری

پس از اینکه کودک را از رفتار بدی که انجام داده است، آگاه کردید حال باید برای او قانون گذاری کنید. اما در نظر داشته باشید که قوانینی که برای او در نظر می گیرید متناسب با سنش باشد. مثلا او هر شب باید مسواک بزند.

نادیده گرفتن

گاها کودکان رفتار هایی دارند که صرفا برای جلب توجه دیگران و فقط یکبار انجام می دهند که آسیبی هم برای کودک به همراه ندارد. می توانید در این موارد از رفتار منفی او چشم پوشی کنید و نادیده بگیرید. حتی بازخورد منفی مثل اخم و یا دعوا کردن هم می تواند انجام این رفتار را در او تقویت کند.

محرومیت

شما بایستی برای برخی رفتار های منفی کودک‌تان، برای او پیامد های منفی مشخص نمایید تا او بداند رفتاری که داشته است، پیامد بدی به دنبال دارد. بهتر این است که نوع تنبیه را از قبل برای او مشخص کنید و برای اینکه کودک آن را کامل متوجه شود، حتما انجام دهید. مثلا اگر برای خواستن چیزی جیغ بکشد، او را به پارک نخواهید برد.

روش زمان سکوت

برخی از کودکان دارای رفتارهای کنترل نشده ای هستند و دارای رفتارهایی می باشند که کنترل آن ها برای والدین سخت است. در این حالت بهتر است کودک به جای خلوتی برود و کمی سکوت کند تا زمانی که آرام شود. بهتر است در این مورد نیز زیاده روی نشود و سکوت و آرام نشستن کودک در حد چند دقیقه کافی است.

پیش از آموزش نظم به موارد زیر توجه کنید

• مدیریت هیجانات : وقتی قرار است کودک خود را به دلیل رفتار نامناسبی که داشته است، کنترل کنید نباید عصبانی باشید تا او متوجه شود تنها دلیل این محرومیت کار اشتباهی است که انجام داده است و دلیل آن عصبانیت شما نیست.
• رفتار های مشخص : اگر قرار است قانونی و محرومیتی را برای کودک خود مشخص کنید، واضح صحبت کنید و در ابهام نگویید چون دختر خوبی نبودی از این مورد محروم هستی و رفتار بدی که داشته است را شفاف بیان کنید.
• رفتار جدا از کودک : نکته ای که مهم است، در آموزش نظم به کودکان هدف آموزش رفتار های درست به او می باشد. بنابراین نباید هیچ گاه موارد منفی همچون جملاتی مثل اینکه دیگر دوستت ندارم و … را به کار ببرید. چرا که او باید بداند وجودش با ارزش است، اما رفتار مناسبی نداشته است.
•  ایجاد پیامد دقیقا بعد از رفتار : پیامدی که تعیین کرده اید را حتما بعد از رفتار او انجام دهید. اینکه یک‌بار بخواهید چشم پوشی کنید و یا بار دیگر بسیار عصبانی باشید، نتیجه ای را در پی نخواهد داشت.
• ممنوعیت تنبیه بدنی و ترساندن : به هیچ وجه و برای هیچ رفتاری، کودک خود را تنبیه بدنی نکنید و یا او را از چیزی نترسانید. چراکه نه تنها باعث اصلاح رفتار آن ها نخواهد شد، بلکه آن ها را پرخاشگر می کند و آسیب های بسیاری را به دنبال دارد.

برای دریافت مشاوره در زمینه آموزش نظم به کودکان می‌توانید در هر زمان از روز برای مشاوره تلفنی با برترین متخصصان در مرکز مشاوره روانشناسی ذهن نو از طریق شماره 02166419012 تماس بگیرید.

منبع: آموزش نظم به کودکان